Przemoc psychiczna to jeden z najbardziej destrukcyjnych rodzajów przemocy. Choć nie zostawia widocznych śladów na ciele ofiary, potrafi trwale wpłynąć na jej stan emocjonalny. Sprawy tego typu ze względu na swoją specyfikę często cechują się dużą zawiłością. Osoby skazane prawomocnym wyrokiem za znęcanie psychiczne mogą zostać ukarane karą pozbawienia wolności, której wymiar zależy od okoliczności sprawy oraz stopnia wyrządzonej szkody ofierze.
Co to jest znęcanie psychiczne?
Nękanie psychiczne to forma przemocy, która polega na systematycznym wywieraniu wpływu na stan emocjonalny drugiej osoby w celu jej kontrolowania, poniżania lub manipulowania. Choć przemoc psychiczna nie pozostawia widocznych śladów na ciele ofiary, jej skutki mogą być niezwykle dotkliwe. Ofiary znęcania psychicznego, pozostając pod stałą presją, stopniowo tracą poczucie własnej wartości, co prowadzi do pogorszenia się ich zdrowia fizycznego i psychicznego.
Jakie formy może przybierać znęcanie psychiczne?
Przemoc emocjonalna może przybierać różne formy. Celem każdej z nich jest pogorszenie stanu psychicznego ofiary. Poniżej przedstawiono najczęściej występujące zachowania, będące przejawem przemocy psychicznej:
- Szantaż emocjonalny: Polega na manipulowaniu uczuciami ofiary w celu osiągnięcia własnych korzyści. Sprawca często grozi, że zrobi coś, co zaszkodzi ofierze lub jej bliskim, jeśli ta nie spełni jego oczekiwań,
- Przerzucanie odpowiedzialności: Sprawcy znęcania psychicznego często obwiniają ofiary za wszystkie problemy. Tego typu manipulacje mają na celu wzbudzenie u ofiary poczucia winy, które osłabia jej pewność siebie,
- Upokarzanie ofiary: Publiczne wyśmiewanie, krytykowanie czy używanie obraźliwych słów to forma znęcania, która niszczy samoocenę ofiary. Takie działania są szczególnie destrukcyjne, gdy mają miejsce w obecności bliskich osób,
- Zastraszanie ofiary: Stosowanie gróźb, takich jak groźby ujawnienia wstydliwych informacji, czy zerwania relacji, jest narzędziem manipulacji, które ma na celu wywołanie lęku u ofiary i podporządkowanie jej sprawcy.
Co grozi za znęcanie psychiczne?
Znęcanie psychiczne jest przestępstwem, które znajduje się w rozdziale XXVI Kodeksu karnego, zatytułowanym Przestępstwa przeciwko rodzinie. Artykuł 207 § 1 stanowi, że za znęcanie psychiczne nad osobą najbliższą lub osobą pozostającą w stałym, lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Jeśli ofiara jest osobą nieporadną ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny, sprawca może zostać skazany na karę od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Jeszcze wyższa kara grozi, gdy znęcanie było połączone ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa — w takim przypadku wymiar kary wynosi od roku do 10 lat więzienia. Jeśli następstwem znęcania psychicznego było targnięcie się ofiary na własne życie, sprawcy grozi kara od 2 do 15 lat więzienia.
Jak długo trwa sprawa o znęcanie psychiczne?
Czas trwania sprawy o znęcanie psychiczne, prowadzonej na podstawie artykułu 207 Kodeksu karnego, zależy od wielu czynników. Sprawy tego typu często wymagają szczegółowego postępowania dowodowego, co wpływa na długość postępowania. Jednym z kluczowych elementów decydujących o czasie trwania sprawy jest stopień jej skomplikowania. Im bardziej złożone są okoliczności sprawy, tym więcej czasu potrzeba na dokładne ich zbadanie.
Obciążenie sądu, również ma wpływ na czas trwania procesu. Przy dużym obciążeniu termin wyznaczenia rozprawy może być odległy. Ponadto analiza zgromadzonych materiałów dowodowych może wymagać zaangażowania biegłych. Proces może się dodatkowo wydłużyć, jeśli którakolwiek ze stron postanowi zaskarżyć wyrok. Wówczas sprawa zostaje przekazana do sądu wyższej instancji, który bada zasadność apelacji.
Gdzie zgłosić znęcanie psychiczne?
Jeśli doświadczasz znęcania psychicznego, niezwłocznie zgłoś problem. Pierwszym krokiem może być rozmowa z bliskimi lub kontakt z właściwym Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Znęcanie psychiczne możesz także zgłosić na Policję, która ma obowiązek przyjąć zgłoszenie, zabezpieczyć dowody i, w razie potrzeby, zapewnić ochronę ofierze. Dodatkową pomoc znajdziesz, dzwoniąc na Niebieską Linię. Pracują tam specjaliści, którzy podpowiedzą, jak skutecznie działać, aby przerwać cykl przemocy.

Jak udowodnić znęcanie psychiczne?
Udowodnienie znęcania psychicznego bywa trudne, ponieważ przemoc ta często nie pozostawia fizycznych śladów. Aby przekonać sąd o winie sprawcy, konieczne jest zgromadzenie przekonujących dowodów, które udokumentują przemoc psychiczną i jej wpływ na ofiarę. Jednym z kluczowych dowodów są wyjaśnienia sprawcy czynu. Choć oskarżony o stosowanie przemocy psychicznej nie ma obowiązku mówienia prawdy i często stara się manipulować faktami, analiza jego zeznań może ujawnić sprzeczności, które wzmocnią linię obrony ofiary.
Do udowodnienia przemocy psychicznej można wykorzystać różne dokumenty, które stanowią ważny materiał dowodowy w postępowaniu sądowym. Wśród nich znajdują się zaświadczenia potwierdzające udział ofiary w programach wsparcia dla osób doświadczających przemocy psychicznej lub z odbytych terapii psychologicznych. Dodatkowo, w przypadku uzależnienia sprawcy, dokumentacja z jego leczenia odwykowego może być przedstawiona jako dowód. Szczególnie istotny dowód w tego typu sprawach stanowi dokumentacja z Niebieskiej Karty. Zawiera ona informacje o zgłoszeniu przemocy, działaniach podjętych przez organy ścigania oraz uzyskanych wynikach.
Dowodem w sprawach dotyczących znęcania psychicznego mogą być również nagrania audio lub video. Sprawcy przemocy psychicznej często są biegli w manipulowaniu otoczeniem, dlatego nagrania ich nagannego zachowania mogą stanowić niepodważalny dowód w sądzie. Również zdjęcia mogą być wykorzystane w postępowaniu sądowym. Niezwykle ważnym dowodem są zeznania świadków. Mogą to być sąsiedzi, którzy widzieli lub słyszeli akty przemocy, funkcjonariusze policji, którzy interweniowali, lub pracownicy socjalni zaangażowani w pomoc ofierze.
Sprawami z zakresu prawa karnego i procedury karnej zajmuje się kancelaria adwokacka Łódź. Adwokaci pracujący w kancelarii oferują kompleksową pomoc prawną, która obejmuje udzielanie porad prawnych, sporządzanie pism procesowych i opinii prawnych oraz reprezentowanie klientów na każdym etapie postępowania sądowego.
Jakie mogą być skutki przemocy psychicznej?
Jednym ze skutków przemocy psychicznej jest obniżenie poczucia własnej wartości. Ofiary stopniowo tracą wiarę w siebie. Ta emocjonalna samotność pogłębia się jeszcze bardziej, gdy ofiara jest izolowana przez sprawcę.
Długotrwała przemoc psychiczna często prowadzi do poważnych zaburzeń emocjonalnych. Ofiary mogą doświadczać stanów lękowych, depresji, a w niektórych przypadkach rozwija się u nich zespół stresu pourazowego (PTSD).
Przemoc psychiczna znacząco wpływa na zdolność ofiary do budowania i utrzymywania relacji. Utrata zaufania do ludzi, strach przed odrzuceniem oraz obawa przed ponownym doświadczeniem przemocy sprawiają, że ofiara często izoluje się od otoczenia.
Przemoc psychiczna ma także wpływ na zdrowie fizyczne. Ofiary często zmagają się z bólem głowy, zaburzeniami snu czy chronicznym zmęczeniem. Te objawy mogą być efektem ciągłego stresu i napięcia emocjonalnego, które towarzyszą osobie narażonej na przemoc psychiczną.
Podsumowanie
Znęcanie psychiczne jest przestępstwem, które podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W przypadkach, gdy ofiarą jest osoba nieporadna ze względu na wiek, stan zdrowia lub gdy sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem, kary mogą być znacznie bardziej surowe. Przemoc psychiczna może objawiać się na wiele sposobów, od subtelnej manipulacji emocjonalnej, po jawną izolację społeczną. Aby pociągnąć sprawcę do odpowiedzialności, konieczne jest zgromadzenie i przedstawienie w sądzie wiarygodnych dowodów. Czas trwania postępowania zależy od wielu czynników, w tym stopnia skomplikowania sprawy czy obciążenia sądu. Ważne jest, aby ofiary nie zwlekały z podjęciem kroków prawnych, ponieważ szybkie zgłoszenie przemocy pozwala zapewnić niezbędną ochronę ofierze.